Via ferrata, nazywana też żelazną drogą lub żelazna percią, to szlak turystyczny łączący wymagający trekking oraz elementy wspinaczki. Jak narodziła się tradycja ferrat? Gdzie można przeżyć tego typu przygodę?

Droga z żelaza

Pierwsza via Ferrata – oznaczająca po prostu żelazną drogę – została wyznaczona przez włoskich żołnierzy w trakcie pierwszej wojny światowej. Celem tych działań było utworzenie szlaku przez trudne partie Dolomitów, który umożliwiłby szybsze manewry wojsk francuskich. Aby zwiększyć komfort i bezpieczeństwo przemieszczania się, zastosowano dodatkowe udogodnienia w postaci (żelaznych) lin, wykutych stopni czy haków. Obecnie ferraty znajdują się w pobliżu większości wymagających szczytów, umożliwiając kształtowanie umiejętności początkującym i zaawansowanym miłośnikom wspinaczek.

Trudność wspinaczki opiera się na konieczności stałego przepinania lonży w celu autoasekuracji. W tym celu wykorzystuje się umieszczone na całej długości trasy stalowe liny, zabezpieczające przed upadkiem w kilkusetmetrową przepaść. Nagrodą za wysiłek są niespotykane na regularnych szlakach widoki oraz możliwość podziwiania rozległych dolin z perspektywy lotu ptaka. Pokonywanie poszczególnych tras wymaga podstawowego ekwipunku, do którego zaliczamy m.in. kask, uprząż, lonżę oraz buty z solidną podeszwą.

Wśród najpopularniejszych ferrat na świecie znajdują się:

1. Via ferrata na Mount Torq /Borneo

Jedna z pierwszych ferrat, zlokalizowanych na terenie kontynentu azjatyckiego, której trasa została wyznaczona w oparciu o doświadczenia z europejskich odcinków. Zlokalizowana na wysokości 3776 m n.p.m, stanowi najwyższy tego typu szlak na świecie, oficjalnie wpisany do księgi rekordów Guinnessa. Na miejscu mamy możliwość wybrania trasy rekreacyjnej, umożliwiającej podziwianie niezwykłych widoków bez poświęcania zbyt wielkiej ilości energii (2 godz.) – już w momencie rozpoczęcia wspinaczki będziemy się znajdować kilometr powyżej poziomu chmur! Z myślą o poszukiwaczach przygód wyznaczono również wymagającą trasę prowadzącą na sam szczyt góry, której pokonanie zajmie nam dodatkową godzinę. Trasa prowadzi po gładkiej skale nachylonej pod sporym kątem – dochodzącym do 45o – jednak wysoki poziom zabezpieczeń zapewnia stabilny krok.

• Praktyczna wskazówka: Zaufaj doświadczeniu przewodnika. Pozwól mu ocenić stan Twojej kondycji i nie negocjuj podjęcia trudniejszej trasy, jeżeli nie zostaniesz do niej zakwalifikowany. Jeżeli nie posiadasz doświadczenia w poruszaniu się na pułapie przekraczającym 3000-4000 m n.p.m., mogą się u Ciebie pojawić symptomy choroby wysokościowej.

2. Via ferrata Mürren – Gimmelwald / Szwajcaria

Początkowy odcinek trasy znajduje się w miejscowości Mürren. Via ferrata prowadzi w dół wzdłuż stromej, skalnej ściany, wyposażonej w wąskie, klamrowe stopnie. Trasa polecana jest wyłącznie doświadczonym alpinistom: została ona zaprojektowana w taki sposób, że niemal na całej swej długości ciągnie się nad rozległą przepaścią. Jej pokonanie wymaga więc odwagi i uporania się z własnymi lękami. Długość wspinaczki wynosi 2.2 km z różnicą wysokości 300 m – zejście zajmuje więc około 3 godzin. Bardzo strome przejścia są dodatkowo wspomagane przez schody, drabiny i uchwyty, a jedną z ciekawszych atrakcji jest pokonanie wąwozu po charakterystycznym moście w nepalskim stylu.

• Praktyczna wskazówka: Via ferrata jest dostępna tylko w miesiącach letnich, od połowy czerwca do końca października.

3. Via Ferrata Rocca Senghi / Włochy

Początek ferraty znajduje się na przełęczy Forcella Marmolada (2896m.) a punktem docelowym jest najwyższy szczyt masywu Marmolady: Punta Penia (3343m.). Charakterystycznym elementem trasy są ogromne powierzchnie gładkiej, pochyłej skały, które należy pokonać za pomocą niezwykle długich ciągów drabin klamrowych. W trakcie wspinaczki należy zachować szczególną ostrożność – wąskie stopnie są użytkowane zarówno przez wchodzących jak i schodzących! Sam szlak nie jest trudny technicznie: dotarcie na szczyt zajmuje około dwóch godzin, a nagrodą jest zachwycająca panorama okolicznych górskich szczytów. Istnieje również druga ferrata – jednak ze względu na konieczność poruszania się po lodowcu – wymaga zabrania ze sobą specjalistycznego sprzętu. W sytuacji awaryjnej warto skorzystać z drogi ewakuacyjnej Via di Fuga, powstałej z myślą o zwiększeniu bezpieczeństwa w przypadku kontuzji na szlaku.

• Praktyczna wskazówka: Grań zachodnia jest znana z przeszywających wiatrów i częstego oblodzenia (szczególnie o poranku) – warto zadbać o ciepłe rękawiczki i czapkę. Górna część szlaku może również prowadzić przez śnieg.

4. Via Ferrata Bergsee / Szwajcaria

Jeżeli wspinasz się na kolejne ferraty wyłącznie w celu spojrzenia na świat z perspektywy lotu ptaka, trasa ta jest wprost stworzona dla Ciebie! Charakterystycznym elementem szlaku jest skalna wieża, przypominająca krokodyla z otwartą paszczą. Tuż przy niej rozpościera się 18-metrowy stalowy most linowy, którego pokonanie zmieni postrzeganie lęku wysokości u niejednego śmiałka. Każdy kolejny krok to prawdziwa próba charakteru, wymagająca zręcznego balansowania na cienkiej linie, podwieszonej na wysokości 50 metrów. Większość trasy opiera się na pokonywaniu podniebnych mostów, z których rozpościerają się niesamowite widoki, m.in.: na lodowiec Damma oraz okazały masyw Winterberg.

• Praktyczna wskazówka: Początkowy etap ferraty znajduje się w odległości 15 minut od chatki Bergsee.

5. Via Ferrata Loen / Norwegia

Szlak rozpoczyna się na stromych ścianach fiordów, pozwalając odpocząć w zalesionych obszarach Parku Narodowego Jostedalsbreen, aby ostatecznie wprowadzić śmiałków na skalisty szczyt góry Hoven (1011 m n.p.m.). Najbardziej spektakularnym elementem trasy jest przeprawa mostem, który spina ściany kanionu głębokiego na 160 metrów! 120-metrowa kładka stanowi najdłuższą tego typu przeszkodę w całej Europie.

• Praktyczna wskazówka: Od 2017 istnieje możliwość powrotu z trasy Kolejką Loen Skylift. Stacja znajduje się w okolicach poziomu fiordu, gdzie możliwe jest również pozostawienie samochodu.

6. Przetestuj ekwipunek: Via Ferrata HZS na Marinskiej Holi / Słowacja

Jeżeli dopiero rozpoczynasz przygodę z ferratami i poszukujesz miejsca, gdzie mógłbyś nieco podszkolić swoje umiejętności, skorzystaj z możliwości, jakie oferuje słowacka trasa HZS. Szlak rozpoczyna się w miejscowości Martin, prowadząc wzdłuż Piwowarskiego Potoku, a następnie na polany pod szczytem Mincola. W trakcie przeprawy będziesz miał możliwość podziwiania starej infrastruktury kamieniołomu, aby – po dotarciu do tablicy informacyjnej nr 4 – rozpocząć wspinaczkę z wykorzystaniem stopni, lin oraz drabinek. Całkowita różnica wysokości na szlaku wynosi 780 m przy długości 4,8 km. Orientacyjny czas wejścia wynosi 2 godziny – przy czym sama ferrata zajmuje około godziny. Krótkie, wymagające odcinki w niewysokich górach pozwolą uczestnikom wyprawy na oswojenie się z działaniem sprzętu wspinaczkowego (m.in. lonży) i przetestowanie jego skuteczności przed wyprawami wysokogórskimi.

• Praktyczna wskazówka: Słowackie ferraty zlokalizowane są również na górze Hoblik oraz w paśmie Ptacznika i Kremnickich Wierchów, czyli na tzw. Łańcuchu Wielkofatrzańskim. Z uwagi na ochronę przyrody oraz kwestie konserwacyjne szlak dostępny jest w okresach od 1 czerwca do 14 września oraz od 1 listopada do 14 kwietnia.

7. Oswój się z ekspozycją: Hua Shan / Chiny

Huan Shan jest uważana za jedną z najbardziej spadzistych gór na świecie, zapewniającą zapierające dech w piersiach widoki i niewyobrażalną ilość przepaści. Znajdziemy na niej aż pięć szczytów – najwyższy z nich to Szczyt Południowy (2160 m n.p.m.). Właśnie tutaj zlokalizowany jest wyjątkowy szlak, którego specjalny odcinek skutecznie podniesie poziom adrenaliny nawet najodważniejszym miłośnikom ferrat. Mowa o wąskiej kładce z pojedynczych desek (przybitych do niemal pionowej ściany nad ponad kilkukilometrową przepaścią), które sprawiają wrażenie, jakby miały się rozpaść pod ciężarem ludzkiego ciała. Tego typu spacer wymaga od nas skorzystania z uprzęży (którą można wypożyczyć na miejscu). Dodatkowych emocji dostarcza konieczność mijania się z powracającymi osobami. Aby dostać się do kładki, należy skorzystać z zatłoczonej (w obu kierunkach) drabinki zawieszonej nad urwiskiem, gdzie konieczny jest refleks i szczególna ostrożność przy przepinaniu lonży.

• Praktyczna wskazówka: Taoistyczne pielgrzymki odwiedzają to miejsce bardzo często, więc lepiej nie planować wycieczki w dni, kiedy przypadają chińskie święta.